Metaverse Nedir ve Neden Çok Önemlidir?
Metaverse denilince aklınıza büyük, hantal bir başlık takmış ve video oyunu oynayan biri gelebilir. Bu, dijital oyunların metaverse’ün ilk benimseyenleri arasında yer almasının doğal bir sonucu. Ancak, metaverse yalnızca oyunlarla sınırlı olsaydı, Mark Zuckerberg gibi vizyon sahibi bir isim tüm şirketini bu alana odaklamazdı.
2021 yılında Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg, kurucusu olduğu şirketin adını Facebook’tan Meta’ya dönüştürdüğünü açıkladı. Böylece “metaverse” kavramı, yalnızca teknoloji meraklılarının bildiği niş ve fütüristik bir terim olmaktan çıkarak, küresel ölçekte bir iş stratejisine dönüştü.
Bu yazıda metaverse’ün ne anlama geldiğini, nasıl ortaya çıktığını ve nasıl gelişmeye devam ettiğini ele alacağız. Hadi keşfe çıkalım.
”Önümüzdeki 5 sene içinde Facebook kullanıcılarının, bizi bir sosyal medya şirketi olarak değil, bir metaverse şirketi olarak göreceğini düşünüyorum.” – Mark Zuckerberg
Metaverse Nedir?
Meta, ”metaverse” için “sosyal bağlantının yeni evrimi ve mobil internetin devamı” olarak tanımlar. Bu tanım her ne kadar doğru olsa da, metaverse’ün tek bir şirket tarafından kontrol edilmediğini bilmek önemlidir. Yani Meta (eski adıyla Facebook) bu sanal alanın tek sahibi değildir.
Metaverse’ü daha iyi anlamak için onu tek bir sanal dünya olarak düşünmektense, şu anki aşamada “metaverse’ler” olarak çoğul kullanmak daha uygundur. Metaverse, sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR), yapay zeka (AI), Nesnelerin İnterneti (IoT) ve blok zinciri gibi teknolojilerle desteklenen ve insanların hem birbirleriyle hem de yapay avatarlarla etkileşim kurabildiği 3 boyutlu sanal alanlar bütünü olarak tanımlanabilir.
Metaverse Tarihi
“Metaverse” terimi ilk kez 1992 yılında, bilimkurgu yazarı Neal Stephenson’un ünlü romanı Snow Crash’te kullanıldı. Bu romanda, insanlar tarafından keşfedilip yaşanabilen 3 boyutlu sanal bir dünya tasvir edilir. Ana karakter Hiro, metaverse’e, görüntüleri gözlerine yansıtan bir cihaz kullanarak erişir. Hiro’nun avatarı, metaverse içinde diğer avatarlarla etkileşime girer ve “Snow Crash” terimi, bu sanal dünyada karşılaştığı özel bir veri dosyasının adıdır.
Bilimkurgu dışında, metaverse kavramı ilk kez dijital oyunlar sayesinde geniş kitlelere tanıtıldı. 2016 yılında piyasaya çıkan ve artırılmış gerçeklik tabanlı bir oyun olan Pokémon Go, milyonlarca kişiyi etkileyerek bu alandaki devrimi başlattı. Daha sonra Fortnite, Minecraft ve Roblox gibi çok oyunculu platformlar, kullanıcıların avatarları aracılığıyla etkileşime geçtiği sanal alanlar sağlayarak metaverse’ün temellerini oluşturdu.
2023 yılına gelindiğinde, metaverse’ün gelişimi ve benimsenmesi oyun dünyasının ötesine geçti ve moda, finans, eğitim gibi birçok sektöre yayıldı. Örneğin, JP Morgan, Nike, Adidas ve McDonald’s gibi büyük şirketler, metaverse’ün sunduğu pazarlama potansiyelini kullanmaya başladılar. Bu, küresel ekonomiyi yeni bir boyuta taşıyan güçlü bir trend haline geldi.
Metaverse ve İnternetin Farkları
Metaverse genellikle internetin bir sonraki aşaması olarak görülse de, aralarında belirgin farklar vardır.
İnternet: Web sitelerinden oluşan bir ağdır ve başlangıçta bilgi paylaşımı amacıyla tasarlanmıştır. Günümüzde internet, alışveriş, eğlence ve iletişim gibi çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır ve sosyal ağlar, insanların birbirleriyle bağlantı kurmasını kolaylaştırmıştır.
Ancak internet, kullanıcıların gerçek dünyadaki bilgilerini depolayıp paylaşmasını sağlayan bir platformdur.
Metaverse: kullanıcıların sanal dünyada “yaşadığı” ve gerçek dünyadan tamamen bağımsız olabilen bir evrendir. Başka bir deyişle, internet gerçek dünyayı genişletir; metaverse ise gerçek dünya ile paralel, tamamen sanal bir ortamdır.
Bu farkı anlamak için, arkadaşlarınızla yediğiniz akşam yemeğinin fotoğraflarını sosyal medyada paylaşmayı, metaverse’de arkadaşlarınızla sanal bir buluşma yapmayı düşünün. Metaverse’de, avatarınız üzerinden günlük hayatta yaptığınız birçok şeyi yapabilirsiniz; örneğin alışverişe çıkmak, konserlere katılmak, müze gezmek veya sanal bir ev inşa etmek gibi.
NFT ve Kripto Paralar Metaverse’ü Nasıl Destekliyor?
Metaverse’de ticaret yapabilmek için, dijital dünyada işlemleri destekleyen bir sisteme ihtiyaç vardır. Bu noktada, NFT’ler ve kripto paralar devreye girer. Sanal dünyada mal ve hizmetlerin ticareti, iki temel zorluğa sahiptir: Değerin belirlenmesi ve işlemlerin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi.
NFT’ler: (non-fungible token), dijital ürünlerin benzersizliğini ve sahipliğini kanıtlayan, blockchain tabanlı varlıklardır. Kopyalanabilir içeriklerin aksine, NFT’ler bir evin tapusu gibi eşsizdir ve orijinal ürüne bağlıdır. Bu nedenle, dijital dünyada nadirliğin korunmasını sağlar.
Kripto paralar: Metaverse’deki finansal işlemleri kolaylaştıran dijital para birimleridir. 2009’da Bitcoin’in ortaya çıkışı, kripto para devrimini başlattı, ancak metaverse’de en yaygın kullanılan para birimi Ethereum’dur. Bunun yanında, metaverse platformları genellikle kendi kripto para birimlerini de geliştirir. Örneğin, Bored Ape Yacht Club, ApeCoin adlı kripto parasını piyasaya sürmüştür.
Metaverse’e Nasıl Katılabilirsiniz?
Metaverse’e erişmek için standart bir yol olmasa da, çoğu platform bir bilgisayar veya mobil cihazla keşfedilebilir. Hesap oluşturduktan sonra sanal dünyayı keşfetmeye başlayabilirsiniz. Ticari işlemler için bir kripto cüzdanına ihtiyacınız olabilir. Tam anlamıyla sürükleyici bir deneyim için VR başlıkları (örneğin Oculus Quest 2) önerilir.
Büyük Markalar Metaverse’e Nasıl Adım Atıyor?
Birçok büyük marka, metaverse’ü stratejik bir pazarlama alanı olarak görüyor. Nike, 2021’de sanal ürünler üretme hakkını almak için ticari marka başvuruları yaptı ve RTFKT Studios adlı sanal ayakkabı şirketini satın aldı. Adidas, NFT projeleri ve sanal etkinliklerle bu alanda yer aldı; NFT satışları 22 milyon doların üzerine çıktı. Vans, kullanıcıların sanal kaykay deneyimi yaşayabileceği ve puan kazanabileceği bir çevrimiçi park oluşturdu ve 48 milyondan fazla ziyaretçiye ev sahipliği yaptı.
Bazı markalar metaverse’ün potansiyelini keşfederken, diğerleri daha temkinli yaklaşıyor. Pandemi sonrası fiziksel etkinliklere dönüş ve yapay zekanın yükselişi, metaverse’ün bazı markalar arasında popülerlik kazanmasını sınırlandırıyor.
No Comments